ve enkidu

Gılgamış II. Bölüm

Nazım Hikmet’in Ferhat ile Şirin’inde,
dağları delip kente su getiren Ferhat’ın toplumsal bir kimliğe bürünüvermesi gibi
Gılgamış da böylesi bir maziyi yüklenir.
Belki de Gılgamış’ın trajedisi ölümlü kahramanların en hazin öyküsünü de içermektedir bu anlamda. Kim bilir? Bakınız Melih Cevdet nasıl diyor bu konuda:

Hep bizden, tanrılardan bilinir başa ne gelse,
Ölümsüzlüğü araması da mı bizden peki,
Akıntıyla derin sulara ulaştı şimdi de,
Dibe daldı, ayağına ağlar taşlar bağlayıp,
Kopardı dikenli bitkiyi, kana boyandı su,
Buz gibi kuyuda yıkandı ve dinlendi sonra,
Biz göndermedik yılanı çiçeğin kokusuna,
Kaptığı gibi kaçtı deri değiştirip hayvan,
İkinci kez ağladı kral, öğrenmişti artık,
Kendim için istemedim, yemin ederim, dedi,
Götürecektim onu Uruk’un yaşlılarına,
Bizi de şaşırttı bu söz, bunca eziyete katlan,
Çölü, dağı aş, yaşlan, neymiş, yaşlılar içinmiş.”

… E, kraldır Gılgamış; güçlüdür de…
Hükmediyordur bir güzel.
Eh, tanrılar rahatsız olur bundan, ona kardeşçesine benzer bir rakip gönderirler…
 Tanrılar elinden çıkma Enkidu’yu…

• Mutlak güçleri Gılgamış’ın eline geçmesin diye. 
• Ama, tanrılara inat Gılgamış ile Enkidu dost olurlar bir güzel. 
• Ve bir gün düşerler ölümsüzlüğün peşine. 
• Derken
• Yolda ölür tabi Enkidu; savaşırken Gılgamış için.

Ölen dostunun acısıyla, daha bir hırsla düşer yine ölümsüzlüğün ardına ve uzak suların dibinde, karanlıkların ötesinde, bulur ölümsüzlüğü Gılgamış, dikenli bitkinin bir şeyinde. Ama aynı anda, tüm umutlarını da kaybeder; bulduğu gibi kaçırır elinden ölümsüzlüğü. Ağlar o, tanrılara gücü yetmemiştir.

• Bu anlayış sırasında, ömrünce tatmadığı acıları tadar, 
• kaybı tanır, öğrenir ağlamayı, 
• ölümün kokusunu duyar en önemlisi; 
• ki Gılgamış’ın yaşadığı serüvenlerin tümünde,yer altı dünyasının etkisi hissedilir. 
• Bu dünyadan kaçmak için ne denli çabalarsa çabalasın, gezinin (Gılgamış’ın arayışının) orada sona ereceğini biliyoruz.

Çünkü “ancak tanrılar ebedi olarak yaşar”. Enkidu ölmeden önce rüyasında yer altı dünyasını görür.
Yine Enkidu kaybedilmiş bir hazineyi getirmek için, “dönüşü olmayan yol” dan aşağı iner.
Hem de yaşarken.
Ne yazık ki buna benzer görevlerle yola çıkan Herakles ve Theseus gibi Yunan kahramanlarının tersine bu yolculuk onun sonu olur.
Ancak çok kısa bir süre için geri dönmesine izin verilir.
Enkidu cisimden yoksun bir hayalet, hafif bir soluk gibi yeryüzüne çıkar ve başına neler geldiğine soran Gılgamış’a: 
“Otur da ağla.” der,
“dokununca içine neşe salan bedenim şimdi eski bir giysi gibi, börtü böceğe yem oldu.”
Bu dehşet, Gılgamışı, anlamsızlıkların çukuruna itendir.
Neden yaşamak ulan, saltanat neden, duvarlar, sedir ağaçları. Sonra aşk…
Sahi neyi tüm hissettikleri ömrünce…

“Uyuyamıyordum, istemiyordum ki hiçbir şey,
Sığırlarımı sayıyordum, pencerelerimi
Durup dururken, neyi bilmem gerekirdi ki hem, 
Soruyordum ölülerin listesini hiç yoktan,
Konuşun yanımda, davarcılar çalışıyor mu,
Bilmiyordum ki kemerlerimi, her şey eskiyor,
Çekiç, bakır para, kandiller, papağan kafesi,
Uyuyamıyordum ki hiçbir şey düşündüğüm zaman.” (MCA)

Hayat artık onun bildiği, tanıdığı tadını yükeğiyle duyumsadığı bir çoşku değildi artık.
Oysa güneş aynı yerden doğuyor,
yine de battığı yerden batıyordu.
Yani yoktu aslında ömürde değişen…

“Nasıl durup dinlenebilirim, diyordu,nasıl
Uyuyabilirim, korku kapladı yüreğimi,
Demek ben de böyle olacağım, kardeşim gibi,
Tıpkı böyle, ağır uykuda hep, kurtaramazlar
Beni de, yazık yazık, koca duvarı yapayım,
Sediri keseyim, Humbaba’yı öldüreyim de,
Eli kolu bağlı kalsın yaslı kent öldüğümde,
Ben ölmem, ölemem, gider bulurum tanrıların
Tufandan sonra ölümsüz kıldıkları adamı.” (MCA)

Devam edecek...