30 Aralık 2013 Pazartesi

2013 anafikri


Ana fikir:

Ferrarisini satan bilge efsanesi varsa, Ferrarisine tüp taktırmak isteyen adamın da hikâyesi vardır, dedi Çiko. Mesajını anlamadım ama, kaydettik artık.
  • Meşhur Karun’un 
  • ah Solon, ah Solon diye inlediği hikâye hatırlanmalı hep. 
  • Ki orada Karun’a net konuşur Solon der ki; 
  • insan ömrünün sonunu görmeden 
  • mutluluğa veya mutsuzluğa 
  • kara vermemeli.
Hem Yunus’un bir mezarlık ziyaretinde şöyle dediği de unutulmamalı;

Bunlar bir vakit beyler idi 
Kapıcılar korlar idi 
Gel gör bilmeyesin 
Bey hangisi ya kulları…

Ya, böyle işte!
İlahi takdirin son noktayı nerede, ne zaman, nasıl koyacağı bilinmez.
İtidalli olmalı az biraz.
Evet, bu kadar uzun ana fikir olmaz, hızımı alamadım ve duramadım.
Çiko allak bullak etti zihnimi.
Hay bin fikir.

Marlon Cahit Uzungece

28 Aralık 2013 Cumartesi

ne güzeldi kadın


eskiden bir zamandı

ne güzeldi kadın
okurken kitabını
ama neydi anlattığı
unuttuğu bir romandı

mırıldandı kadın
okurken kitabını
bir evdi anlattığı
eskilerden bir romandı

ne güzeldi kadın
düşünürken kitabını
sevdi, unuttu, kimsesiz kaldı
bilmediği bir romandı

ne güzeldi kadın
bitirdi romanını
pencereden bozkır görünüyordu
bir ağaç, salıncağı, Kargalar, birkaç korkuluk
birazdan yıldızlar görünür, rüzgar çıkar, hiç yağmaz yağmur

ne güzel bir romandı
uzun bir rüya gibiydi hayat
bir sigara yaktı pencerede
hiç yaşamadığı bir zamandı
                             
                                       marlon cahit uzungece

Desen: Nebahat Erkekli

25 Aralık 2013 Çarşamba

tribün deyimleri


Bal Yapmayan Arı

Kimdir bu topçu?
  • Çok koşup bunu bir sonuca bağlayamayan mı? 
  • Yani boş boş koşan? 
  • Gol pası veremeyen mi? 
  • Ya da gol atamayan? 
  • Seyirciye hoş gelen hareketler yapamayan mı, yani bir Ali Beykoz, bir Altan, daha öncelerinden söylersek bir Ümit, bir Kayhan, bir Feyzullah olamayan mı "bal yapmayan arı" diye hakir görülen futbolcu?
Çalımlarla orta sahadan rakip eza sahasına süzülemeyen futbolcu mu? Bir kere bu bal yapmayan arının kaleci olmadığı kesin. Defans oyuncularından biri de değildir. O zaman orta sahadan bir oyuncudur bu. Golcüler için de söylenmez bu söz. Onlar golü bir şekilde atar ve vaziyeti kurtarır.
  • Kendi etrafında dönen, 
  • gölgesine çalım atan, 
  • topu ileriye taşıyamayan, 
  • koşup mücadele eden ama bu mesai sırasında pek iş çıkaramayan, bal yapmayan arı olur (mu?).
Ama çoğu zaman seyirci bu tahlilde yanılır.
Çünkü o, acilen sonuca odaklanmıştır.
O çok koşan fakat gol pozisyonuna giremeyen (ki işi bu değildir o oyuncunun) futbolcunun arka planda ne kadar çok iş yaptığını göremez bile mevzuu bahis seyirci.
Kendine göre her şey ortadadır: Kaç gol attı bu adam?
Cevap tatmin etmez kimseyi, o zaman bal yapmayan bir arı vardır sahada…
  • Oysa böyle eleştirilen futbolcular yanındaki takım arkadaşlarını koşularıyla rahatlatmıştır, 
  • rakibin oyununu bozmuştur, 
  • belki top kaptırmıştır lakin daha çok top kapmıştır; 
  • defans ile forvet arasında lojistik bir köprü olmuştur, 
  • orada bir ton işi kolaylamıştır, 
  • takımı dinlendirmiştir, 
  • kritik paslarıyla gol kapısının kilidini açmıştır; 
  • maçtan sonra mezeleri hazırlamış, 
  • rakıyı almış, 
  • masayı kurmuştur.
Evet, bir oyun içinde mücadele edip de sonuca katkısı olamayan futbolcular vardır. Ama bu durum çoğunda geçicidir, onun karakteristik özelliği değildir. Oyuncu gün olur sahada yoktur bile, gün olur maçı kurtarır.

Netice itibariyle arının bal yapıp yapmaması çoğu zaman ahval ve şeraite göre değişen bir haldir.
Demem o ki, sen de üzme kendini be Sabri.

2 Kübrick Çikolata


Bitter

Şöyle rahat fersah uzanmış
Oturma grubunun üçlüsüne
Gaydırı Şipşak Cemile
Gözünde “femme fatale “ gözlük
     İşden dönmüş
          Belli
Ağzına atıveriyor 2 Kübrick çikolata
Gözleri Tam Kapalı
Dudakları yamalı
Ne oluyorsa o zaman oluyor

Zevkten ağzı yüzünde yer arıyor
    İş üstünde
        Belli

M.Bülent Bingöl

21 Aralık 2013 Cumartesi

üç vajinalı kanguru


Alışveriş

Üç vajinalı kanguru
Kocaman AVM’lerde
Rengarenk kondomları
Ellerine verir müşterilerin
Pro-losyon niyetine
Kokusu düşer temizlik işçisinin diyetine

Her şey indirimde
Her şey ötelemeli
Her şey 24 taksit

Yürüyen merdivenlerde yürümeyen
İnsanlar sufle verir açaçına
Almakılişi

Her şey indirimde
Her şey ötelemeli
Her şey 24 taksit

Üç vajinalı kanguru postunu çıkarır
Evine gider taksiyle

M. Bülent Bingöl

corto maltese

Tam da
Hiç kimseye benzemediğin için,
Hep karşılaşmak isterdim seninle,
Nerede olursa olsun,

dedi Corto Maltesé.

salah birsel külliyatı karga'da

Hacivat'ın Evi, diyelim Salah Birsel'den...
Hacivat'ın evi
Köşede ufaraktan
Bir tüfek atımı duraktan
Kapı pencere elekten
Döşemeler zemberekten
Dökülmekten
Sökülmekten
İncelmiş süprülmekten

19 Aralık 2013 Perşembe

karga sözü


Dönüş

Fazlasıyla meşgulken kendinle

her şeyin çekip gittiğini fark ettiğinde

dönüşü uzak bir yerde olabilirsin.

14 Aralık 2013 Cumartesi

rüzgarlı sokak

Bir Rakı Polisiyesi

Marlon Cahit Uzungece 
Keyfe Keder Maceralar

Rüzgarlı Sokak,
 ...
Bir zaman, sonbahar biterken, rüzgâr yine eserken bu kez, üstelik art arda Kembo ve Terzi Coşkun’u da alıp gitmişti. Kalpten… 
Terzi Coşkun’un sen bu kalple üç ay bile yaşayamazsın diyen doktora ana avrat düz gittiğini herkes biliyordu sokakta. Sadece bir muhabbetin konusu olmuştu bu olay, ölümün habercisi olarak hiç düşünülmemişti. 
Hiç kimse de, yahu Coşkun uy doktorun sözlerine, çekidüzen ver şu hayatına, demeyi de akıl edememişti. 
Öylece gitmişti Coşkun. Ama ölüme yaş itibariyle daha yakın olan Kembo’nun gidişi tam bir şaşkınlık yaratmıştı sokakta. Sokağın demirbaşlarındandı ve sanki hiç ölmeyecekti. Ölmüştü işte, o da kalpten… 
Kembo’nun Müzeyyen Teyze’den başka kimsesi yoktu, baldızı Nurten ve kavgalı bacanağı Moiz’i saymazsak.
Asri Sinema Sokağı Kembo’yu elbirliğiyle uğurladı, herkes hakkını helal etti, elektrik idaresine yaptığı ihbar yok sayıldı, kebap tablası da köşesinde yıllarca durdu, kedilerin yuvası oldu. 
...
diye devam eder...

13 Aralık 2013 Cuma

arka sokağın muamması


I.
Otobüsteki Medusa

"Otobüse bindim ve oturacak yer bulduğum için mutlu oldum. Orta kapıya yakın, havadar ışığı bol olan yerim kitap okumaya el verişliydi. İşim olduğu zamanlarda geliştirdiğim bu yöntemi işsiz kaldığım günlerde de kullanıyorum. Sorun sabah işe giderken otobüste yer bulmak. Kitap okuyabilmem için oturmam gerekiyor. Ayakta denediğim zamanlar otobüs içi sallanışlarından iskeletim pek memnun olmuyor. Sabah işe giderken, akşam eve dönerken okuyorum. İstisnasız sabah ve akşam on, on beş sayfadan sonra şekerleme yaparım."

diye başlar Arka Sokağın Muamması...
M. Bülent Bingöl'den bir "Rakı Polisiyesi"...

10 Aralık 2013 Salı

kargamitos

Karga;
yuvasını duvarda,
yerde
ya da su kenarında yaparsa:

Kralın başına felaketler gelecek.

8 Aralık 2013 Pazar

oradan kaç gol attın

Tribün Deyimleri II
Oradan Kaç Gol Attın?

Bu, genellikle pek de haz alınmayan kimi futbolcular için söylenir.
Ki o ne yapsa tribüne yaranamaz.
  • Verkaça girer varmaz, 
  • açığa atar topu tutmaz; 
  • çalımlarla gitmek ister tutturamaz 
  • ve işte müsait bir yerden kaleye şut çekmeyi dener, 
  • bu hiç olmaz. 
  • Zaten garibimin de kararsızlıkla vurduğu topun gol olacağına yeterince inancı yoktur. 
  • Yaradana sığınıp talihe güvenip taraftarın olası hoşgörüsünden bir şeyler umup abanmıştır topa. 
  • Netice yine hüsrandır. 
  • Bu seferki tepki yukarıda, başlıkta hazırdır.
Tabi bu tepki o top gol olmayıncadır. İnsaflı olalım, kalenin yakın bir yerinden, direği yalayarak filan geçtiğinde de bu siteme ihtiyaç duyulmaz. Ama dağlara taşlara gönderildiğinde top, o acımasız cümle tribünün bir yerinde bir acı gibi inler, sanki o an kâinat susmuştur, yani herkesin susacağı gelmiştir, muhatabı olan futbolcu duysun diye şunu:
“Ulan, oradan kaç gol attın?”
  • Bu ses futbolcunun ruhunda bir yerinde, 
  • adeta bir sevgili tarafından terk edilmenin kederiyle yankılanırken, 
  • öyle goller atmaya bir yerden başlama hevesini de ofsayda düşürür.
Evet yahu,
Sen de üzme kendi be Roberto...

7 Aralık 2013 Cumartesi

Kargalar, Ahmet Haşim


Ahmet Haşim
Kargaları Yazdı

Hani bu sene kargalara harp ilan edilmişti?
Ya bu tepemizde sürü sürü uçuşan kuşlar ne?
Her sabah gözlerimi, semalardan gelen paslı sesler gıcırtısıyla açıyorum.
Sanki binlerce çelik makas, göklerin lacivert rengini doğramak için, durmadan açılıp kapanarak, havada cehennemi bir gürültü ile şakırdıyor.
  • Bahar geleli kargalar sınırsız bir neşe içinde! 
  • Sanki insana silaha karşı yeni üstünlüklerini kutluyorlar. 
  • Vapura gitmek için geçtiğim tarlaya konan kargalar, şimdi gelen geçenden zerre kadar korkmuyor. 
  • Aksine, bu tank gibi madeni bir zırhla her tarafı kaplı kuşların yuvarlak kanlı gözü 
  • ve çelikten gagası, garip bir tehditle insana doğru çevriliyor. 
  • Öyle ya! Galip mağluba başka türlü mü bakacaktı? 
Kargalara karşı her sene açılan muazzam savaşın böyle boş neticeler vermesi, hasmımızın zekası hakkındaki eksik bilgilerimizden ileri geliyor. Serçe gibi zayıf bir hasımla dövüşmediğimizi bilmeliyiz. Evliliği insanlardan daha iyi tatbik eden ve koku alma duyusu köpeklerden bin kere daha kuvvetli olan bu et yiyici kuş, bir sopayı bir tüfekten ayırmak hususunda en seri bir anlayış kabiliyeti gösteren sayılı kanatlı hayvanlardan biridir. Bazı araştırmalara göre karga üçe kadar saymayı da biliyor.
  • İki avcı, bir adaya, karga avına gitmişler. 
  • İlk tüfek patladıktan sonra, tabi kargalar adadan uzaklaşmışlar. 
  • Avcılardan biri adayı terk etmiş, 
  • kargalar geri dönmemişler 
  • ve ancak ikinci avcının da adadan çıktığını gözleriyle gördükten sonra ağaçlarına dönmüşler. 
Üç avcı ile aynı tecrübe, aynı neticeyi vermiş. Fakat avcı sayısı üçü geçince, rakamı seçme hususunda karga zekasının dumanlanmaya başladığı görülmüştür. Çoğumuzdan akıllı olan bu çelikten dökülmüş zeki kuşla uğraşmak için avcı tüfeği değil, mitralyöz lazım.

İkdam Gazetesi
1928 
Ahmet Haşim
Bize Göre

5 Aralık 2013 Perşembe

polisiyede birkaç püf noktası


Meraklısına Notlar
Polisiye,
cinayet ya da benzer boyutlarda bir suç işleyen kişinin
bu suçu açıkça üstlenmemesi sonucu
resmi ya da amatör bir soruşturmacının
okurla eşit bilgilenmelere dayanarak
soruşturmasını sürdürmesini
ve sonuca varmasını
hem şaşırtıcı
hem ikna edici bir biçimde anlatan
bir roman türü,
dedi
Celil Oker,
Yalnızlar Mektebi’nde…

4 Aralık 2013 Çarşamba

unutulmuş arabalar sel yaşmaklı çayırda


Gılgamış III. Bölüm
Aslında sorun bildiğimiz, hep hissettiğimiz, çaresini bulamadığımız, kaçamadığımız o melun şey…
Her şeye alışmış, her bir boka bulanmış insan, yalnızca ölümü kabullenememiştir.
Yaşamın da en ağır yükü budur bre.
5000 senelik bir destanı da ölümsüz yapan yine aynı zıtlık.
İ.Ö. 3000 sıralarında yaratılmış bir hikayenin İ.S. 21. yy’da yaşayan insanları (okurları) da etkileyebilmesi böylesi evrensel bir ‘korku’yu işlemesindendir, dedi Karga.
Peki ya ölümsüzlük…
Oturmuş bir ağacın altına düşünüyordu,
Canı sıkkındı sanki ölümsüz Utnapiştim’in,
Belki de düşünecek bir şey kalmamıştı, ondan,
Şaştı beni görünce, ne, ölümsüzlük mü, niçin?
Taşları kazıyıp altında yazılar arama,
Süreklilik yoktur, bir söz yok sonsuza geçerli.

Zannederim ki arayış denen şeyin bittiği yerde bitiveriyor insan.
Yaşamak yalnızca bir ağır yük filan.
Bedeli tek çekimle önceden ödenmiş bir günah…
Lakin ne güzeldir yağmur; üşümek ne güzel, ısınmak!
Güneş ne güzel parlar, sonra portakal çiçeklerinin kokusu…

Binyıllar önce de yakıyordu yüreğimi aşk, aramak, kaybolmak...
Yazık lan…
Şöyle bitirelim, Melih Cevdet’ten yine:

Kayıkçı, sağ ol, getirdin beni kentim Uruk’a,
Dilerim kendi yerine esenlikle dönersin,
Çekmediğim acı kalmadı, bilmez mi misin,
Yürüyen yıldız gibi insan, gökyüzü bitmek ki,
Ölümsüzlüğü aramışım, laf, nasıl yaşardım
Aramasam, o ölümsüz denen yaşıyor mu sanki,
Ardışık günleri zaman sanmışım,
Gökgürültüsü şimşekten sonra gelmez ki,
Odanın içiyle dışarısı bir.
Sen duvarıma bak, pişmiş tuğladan değil mi,
Temelin bulunduğu seti incele biraz da,
Üçte biri kent, üçte biri bahçe, üçte biri
Tanrıça Iştar’ın kendisi sayılan alandır,
Sonra da bağlar, tarlalar başlar kırmızı kuşlar,
Zakkumların içinde saçını tarayan sabah,
Çiçeksiz arpanın hışırtısı gelir sürekli,
Kış günlerine yol gösteren ay şurda dinlenir,
Unutulmuş arabalar sel yaşmaklı çayırda,
Ömrün en mavi göğünü aralık ayı boyar.


Enkidu’nun sonu hepimizin sonu; unutulur mu?
Gılgamış’ın trajedisi de hepimizin derdidir neticede…
Bence bu yüzden ölümlüdür kral,
Gılgamış ise ölümsüz....
Böyle…

3 Aralık 2013 Salı

ve enkidu


Gılgamış II. Bölüm

Nazım Hikmet’in Ferhat ile Şirin’inde,
dağları delip kente su getiren Ferhat’ın toplumsal bir kimliğe bürünüvermesi gibi
Gılgamış da böylesi bir maziyi yüklenir.
Belki de Gılgamış’ın trajedisi ölümlü kahramanların en hazin öyküsünü de içermektedir bu anlamda. Kim bilir? Bakınız Melih Cevdet nasıl diyor bu konuda:

Hep bizden, tanrılardan bilinir başa ne gelse,
Ölümsüzlüğü araması da mı bizden peki,
Akıntıyla derin sulara ulaştı şimdi de,
Dibe daldı, ayağına ağlar taşlar bağlayıp,
Kopardı dikenli bitkiyi, kana boyandı su,
Buz gibi kuyuda yıkandı ve dinlendi sonra,
Biz göndermedik yılanı çiçeğin kokusuna,
Kaptığı gibi kaçtı deri değiştirip hayvan,
İkinci kez ağladı kral, öğrenmişti artık,
Kendim için istemedim, yemin ederim, dedi,
Götürecektim onu Uruk’un yaşlılarına,
Bizi de şaşırttı bu söz, bunca eziyete katlan,
Çölü, dağı aş, yaşlan, neymiş, yaşlılar içinmiş
.”

… E, kraldır Gılgamış; güçlüdür de…
Hükmediyordur bir güzel.
Eh, tanrılar rahatsız olur bundan, ona kardeşçesine benzer bir rakip gönderirler…
 Tanrılar elinden çıkma Enkidu’yu…
  • Mutlak güçleri Gılgamış’ın eline geçmesin diye. 
  • Ama, tanrılara inat Gılgamış ile Enkidu dost olurlar bir güzel. 
  • Ve bir gün düşerler ölümsüzlüğün peşine. 
  • Derken
  • Yolda ölür tabi Enkidu; savaşırken Gılgamış için.
Ölen dostunun acısıyla, daha bir hırsla düşer yine ölümsüzlüğün ardına ve uzak suların dibinde, karanlıkların ötesinde, bulur ölümsüzlüğü Gılgamış, dikenli bitkinin bir şeyinde. Ama aynı anda, tüm umutlarını da kaybeder; bulduğu gibi kaçırır elinden ölümsüzlüğü. Ağlar o, tanrılara gücü yetmemiştir.
  • Bu anlayış sırasında, ömrünce tatmadığı acıları tadar, 
  • kaybı tanır, öğrenir ağlamayı, 
  • ölümün kokusunu duyar en önemlisi; 
  • ki Gılgamış’ın yaşadığı serüvenlerin tümünde,yer altı dünyasının etkisi hissedilir. 
  • Bu dünyadan kaçmak için ne denli çabalarsa çabalasın, gezinin (Gılgamış’ın arayışının) orada sona ereceğini biliyoruz.
Çünkü “ancak tanrılar ebedi olarak yaşar”. Enkidu ölmeden önce rüyasında yer altı dünyasını görür.
Yine Enkidu kaybedilmiş bir hazineyi getirmek için, “dönüşü olmayan yol” dan aşağı iner.
Hem de yaşarken.
Ne yazık ki buna benzer görevlerle yola çıkan Herakles ve Theseus gibi Yunan kahramanlarının tersine bu yolculuk onun sonu olur.
Ancak çok kısa bir süre için geri dönmesine izin verilir.
Enkidu cisimden yoksun bir hayalet, hafif bir soluk gibi yeryüzüne çıkar ve başına neler geldiğine soran Gılgamış’a: 
“Otur da ağla.” der,
“dokununca içine neşe salan bedenim şimdi eski bir giysi gibi, börtü böceğe yem oldu.”
Bu dehşet, Gılgamışı, anlamsızlıkların çukuruna itendir.
Neden yaşamak ulan, saltanat neden, duvarlar, sedir ağaçları. Sonra aşk…
Sahi neyi tüm hissettikleri ömrünce…

Uyuyamıyordum, istemiyordum ki hiçbir şey,
Sığırlarımı sayıyordum, pencerelerimi
Durup dururken, neyi bilmem gerekirdi ki hem, 

Soruyordum ölülerin listesini hiç yoktan,
Konuşun yanımda, davarcılar çalışıyor mu,
Bilmiyordum ki kemerlerimi, her şey eskiyor,
Çekiç, bakır para, kandiller, papağan kafesi,
Uyuyamıyordum ki hiçbir şey düşündüğüm zaman.
” (MCA)

Hayat artık onun bildiği, tanıdığı tadını yükeğiyle duyumsadığı bir çoşku değildi artık.
Oysa güneş aynı yerden doğuyor,
yine de battığı yerden batıyordu.
Yani yoktu aslında ömürde değişen…

Nasıl durup dinlenebilirim, diyordu,nasıl
Uyuyabilirim, korku kapladı yüreğimi,
Demek ben de böyle olacağım, kardeşim gibi,
Tıpkı böyle, ağır uykuda hep, kurtaramazlar
Beni de, yazık yazık, koca duvarı yapayım,
Sediri keseyim, Humbaba’yı öldüreyim de,
Eli kolu bağlı kalsın yaslı kent öldüğümde,
Ben ölmem, ölemem, gider bulurum tanrıların
Tufandan sonra ölümsüz kıldıkları adamı
.” (MCA)

Devam edecek...

30 Kasım 2013 Cumartesi

ölümlü kral ölümsüz gılgamış


M. Cahit Uzungece
Gılgamış'a dair yazdı
Karga için

I. Bölüm

Ne çok öykü biliriz, aşkın peşine düşmüş insanları anlatır. Hemen hemen her dilde vardır heralde bu tür konuları işleyen gerek anonim ve gerekse bireysel ürünler.
Paranın, servetin peşine düşmüş insanları, örneğin altın arayıcılarını da anlatan onlarca, yüzlerce hikaye... Bunların romanları, filmleri…
  • Orhan Pamuk’un senaryosuna, 
  • Ömer Kavur’un çektiği Gizli Yüz filminde de gördüğümüz gibi mutlak arayışın ardına tutkuyla düşmüş insanlar da var yine öyküleriyle. 
  • Tüm bunlar yaşam içinde, yüzyıllardır-binyıllardır insanla birlikte var olan, gelişen, yaşanan gerçekler. 
  • Her an rastlayabiliriz bir aşka düşmüş, 
  • para derinde veya umutla beklentiler içinde olan insanlara. 
  • Çevremizde yok mu maceraları mutlu veya mutsuz biten insanlar…
  • Olmaz mı.
Sanatçı da bu gerçekleri, yaşanması kişisel imliğinden süzüp, yeteneğiyle yetkinleştirerek yeniden kurar, denir. doğrudur. Yani gerçek bu kez sanatın penceresinden izlenir. Bir çok sanatsal yapıtta yazar, şair, ressam, müzisyen gerçeği yaşamdan soyutlayarak yeniden kurarlar keyfiyetinde. Belki budur bizi acımasız gerçeklere katlanır kılan. Yeniden kurulan, yaşamdan sıyrılan yaşam; yeni düşlerin umudu olan… Bilsem...
Destanların ulusların en eski ürünlerinden biri olduğu ve toplumsal bir umudu, düşü simgeledikleri bilinir. Toplum benliğinde destanlar ulusların varoluşu aşamasında karşılaştıkları zorlukları aşmada, sorunları çözmede ve yaşama sarılmada destekleyici birer etken olmuştur, filan. Ve aynı zamanda tüm zamanlarda insanlara moral…
  • Gılgamış Destanı’nın beslendiği kültürle bu yolda bir ilişkisi vardır sanırım… 
  • Destan içerik olarak elbette bir toplumsal coşkuyu temsil ediyordur. 
  • Ancak temas etmek istediğim bunlardan öte, bir birey olarak Gılgamış’ın efkarıdır…
Hüznüdür Gılgamış; çünkü o, tüm arayışlardan ve tutkulardan ötelerdedir. Bir aşk, bir servet değildir tutulduğu. O ölümsüzlüğün ardına düşmüştür bir ölümlü olarak. Bu anlamda yaşama ve ötesine bir itirazdır Gılgamış.
Mezopotamya’daki Uruk kentinin ünlü kralı Gılgamış’ın öyküsü, katıksız bir serüven, bir ahlak dersi ve trajedi karışımıdır. Hakikaten. Olaylar süresince destanı yaratan Gılgamış’ın ölümlülük sorunu üzerine eğildiğini, bilgiyi aradığını ve ölümlü insanların alınyazısından kaçmak istediğini not edilir meselenin uzmanlarınca.
Ölümsüz tanrılar trajik olmaz, denir. Gılgamış ilk insan kahraman değilse, şüphesiz, hakkında bir şeyler bilinen ilk trajik kahramandır böylece. Ölümsüzlüğün ve bilginin peşinde olan kişinin tüm özelliklerini kendinde topladığı için Gılgamış’ın duygularına hemen ortak oluyoruz. En azından ben oluyorum. Ne var ki böyle arayış, ancak trajik bir sonla noktalanabilir. Belki de budur destanı ve Gılgamış’ı daha tanıdık, daha biz yapıp gerçekliğe yaklaştıran…

Birinci bölüm burada bitsin.
İkinci parça yarın.

28 Kasım 2013 Perşembe

güzelson

Dünyanın en güzel soyadlı şairinden bir şiir paylaşalım hadi,
Halim Şefik Güzelson'dan Kız.
Bu arada Melih Cevdet'in
dostu Güzelson Halim Şefik için dediklerini de kaydedelim şuracığa:
Halim Şefik, bu küçük kitabı ile (Otopsi)
bizim kırk yıllık şiirimizi temize çıkarmıştır.
Evet,
küçük bir kitap, ama yaşamı savaşım içinde geçmiş,
acı çekmiş bir kişinin tanığı.
_______________
Kız
Bilir
İskelenin üstünde uçan kırlangıçlar
Bilsinler
Ben ölürüm de söylemem ölürüm de
Sana niçin bakamadığımı
Bir yaz akşamı
___________________
Güzelson Halim Şefik,
Orhan Veli'nin iyi bir arkadaşıydı. Yakın...
Cam işçiliği, kunduracılık, vapurlarda satıcılık,
gezici kitapçılık yaptı.
Tek şiir kitabı Otopsi'yi 1978'de az sayıda bastı,
tuttu dostlarına dağıttı.
Orada,
Bu bir kılıç balığının öyküsü,
yazılmasa da olur dedi.

Bu satırları ve dizeleri
Marlon Cahit Uzungece aktardı evet.

27 Kasım 2013 Çarşamba

bayan ğ

A. Reşat Hançerci
Karga İçin Yazdı

“Kızdığım biri vardı. Yazmam gerekti. Babam, elin kalem tutuyor, kızdığında abuk sabuk şeyler yapacağına yaz derdi. Neyse…birine kızılıp yazı yazılır mı? Yazılmaz. “Yazmazsam çıldıracaktım!” diye bir cümle geldi aklıma. Kim söylemişti…kimsenin umurunda değil. Herkes çorba peşinde…Yazmayıp da bir psikologa mı gitmeliyim? Bedavadan yazıp rahatlamalıyım. Başaramazsam giderim. Soyunarak terapi yapan bir kadın psikolog varmış. Belki ona giderim. Pirelli tekerleklerinden yola çıkarak her şeyi kadın bedenine bağlamak moda olalı, insan ruhunda bir gevşeme oldu…

Bukowski, günlük tutmak dangalaklıktır demişti. Bir dangalaklık yapıp “günlük” olmasa da bir şeyler yazacağım.
Peşinen söyleyeyim: Bayan Ğ’den hemen bahsetmem mümkün değil.
Hiçbir takımı tutmam.
Televizyonlarda boy gösteren spor programlarına kanalları gezerken kulağım değer. Bir bağırtı bir çığırtı, anlam vermeden boş boş bakarım. Yapacak başka bir işim yoksa izlerim. Futbolculuktan yorumculuğa geçen, spor yazarı olan spor zengini ayaklar, uzuvsal sıçramayla elle yazmaya başladıklarında, üzerlerine bir dinginlik, yüzlerine bir sırıtış oturur. Emekli hakemlerle, alaylı spor yazarlarıyla birlikte; ekranda görünen ‘pozisyon’ dedikleri ‘görüntü’ kabak gibi ortadayken, saatlerce, sabırsızca, bazen garip sesler çıkararak, bazen tıkanarak; oyuncuyla, topla, hakemle, seyirciyle ilgili konuşurlar. Farklı yorumlar zenginlik mi değil mi düşünmeden, kafam bir boşluğa düşüyor. Kendime geldiğimde o gün hangisi denk gelmişse o programın benim için “tabula rasa” etkisi bırakacak olması, yüzüme bir tebessüm olarak yansıyor. Bir süre sonra kafam boşalmış oluyor.
Eğer bir yorumcu diğerine çemkirirse işte o zaman Bayan Ğ geliyor aklıma. Gelmesin diye çeviriyorum kafamı.
Hazır yazı mazı derken köşe yazarları geliveriyor aklıma. “Memlekette her dört kişiden üçü” bir köşede yazıyor. Bu, mürekkep balığının her türünü yemiş, damak zevki olan kişiler karşı köşeye öyle kızıyorlar ki; birbirlerinin anasına sövmemek için dillerini sokmadıkları yer kalmıyor. Sade vatandaşlar kime inanacaklarını şaşırıyorlar. Kimileyin sevdikleri köşe yazarının bile ağzından dökülenler sade vatandaşın tüylerini diken diken ediyor. Düşüncelerini anlamaya çalışırken üslubuna sırt çeviriyorlar.
Mesela, biri Kürt meselesine çözüm ararken şöyle bir cümle pırtıyor dudaklarından.”Seni dağa kaldırır seks kölesi yaparım…” Bir diğeri kendi köşesinden sesleniyor: “Ulan sırdaş medyanın ayazda kalmış eşeği…” Yanıt ertesi gün geliyor: “Terbiyesiz, tapir suratlı hödük, seni haremime hadım ağası yaparım, kaynanan bile şaşırır.” Uzatmayalım, karşılıklı atışmalar böyle uzar gider. Yandaş, Candaş, Sırdaş,Yoldaş, Cemaatdaş vb. medya grupları oluşmuş durumdadır, kimse durumdan vazife çıkarmasın. Şimdi bütün köşe yazarlarını zan altında bırakmak ayıp olur. Kendisini herhangi bir gruba ait görmeyen, ya da görüp de görmemezlikten gelen, veyahut ;bizatihi ben o grubun nüvesiyim diyen ehli namus, ilkeli, saçları lüleli, jöleli köşe yazarlarını tenzih ediyorum.
Yazdığımı okudum. Epey rahatlamışım. Sıra geldi Bayan Ğ’ye. Baştan belirteyim bu kadın benim müdürüm. Müdür demek tam karşılamıyor ama başka bir kelime aklıma gelmiyor. Bugün ona çok kızmıştım. Nedenini şimdilik saklı tutuyorum. Unutmazsam bir ara yazarım.

Bayan Ğ, bencil biri de olsa gazetelerde yazanlar onu da rahatsız ediyor, sanırım. Neyse ki; çok sık ve düşünerek okumadığı için fazla zarar görmüyor. Bedava şeylere bayıldığı için; her gün kapımıza bırakılan heybeli kovboylar tarafından dağıtılan gazeteyi seviyor. Onun derdi gücü, etrafı gözetleyip iş arkadaşlarını patrona gammazlamak. Şunu da rahatlıkla söyleyeyim ortada pek patrona yetiştirilecek olgu da yok. Aslında patronun adı da sanı da kendisi de yok. Nihayetinde bir kargo şirketiyiz. Dilimi tutamadım. Yine onsuz olması gereken yazıma girdi.”
Sabahın köründe bunlar niye uykuma sızdı bilmiyorum. Giyinmem ve işe gitmem lazım. Haydi hayırlısı.
Kapıda Bayan Ğ ile karşılaştım. Selam verdim. Her zaman ki gibi almadı. Yerleri silen temizlikçi kadını azarladı. Bu vesile ile selamımı almış saydı. Çaycı bize doğru seğirtirken Bayan Ğ’ye sordu.
-Çay içer misiniz?
-Ben istersem söylerim!
Yanaştım, yüzüne yüzüne ‘günaydın’ dedim. Bir adım geriledi. Burnunu hafifçe kaldırdı. O dona kaldığımız anda Bayan Ğ’nin güzel bir kadın olduğunu fark ettim. Kıpırdamadığı, konuşmadığı sürece.
-Bay M. Yüzsüzlüğünüze hayranım. Saatin kaç olduğunu biliyorum.
Vücudunu kullanarak havaya çemkirdi. Patronun odasına doğru yürüdü. Koridor, o yürüdükçe, gözlerimde balta girmemiş ormana dönüştü. Hiçbir hayvana hakaret etmemek üzere yeni bir tür icat etmem zorunlu oldu. Çemkirgen. Gerçi çemkirmek onun en insani yönüydü. Bu yüzden Bayan Ğ’nin en insancıl yaklaşımla bir “Çemkirgen “ olduğuna karar verdim. Patronun kapısını çalmadan girdi. Alışılmış sabah haberlerini muştulamıştır diye düşündüm.
“Bay M. her gün olduğu gibi geç kaldı. Bu konuda hiçbir şey yapmayışınız beni elemlere buluyor. Üstelik adamın kafası abuk sabuk bir sürü gazete kesiğiyle dolu.Gündüz yapması beklenen işleri gece evinde yapıyor. Burada sadece akışı takip ediyor. Bütün gün ya bir şeyler yazıyor ya da günlük gazeteleri okuyor. Yaptığı bu eylemleri bilgisayar ekranında gerçekleştiriyor. O okudukça, yazdıkça benim başıma ağrılar giriyor.Söyle bana ayna, ne yapacağım bu adamla? Seviyorum keratayı. Hem işini de iyi yapıyor. “
Saçını başını düzeltmiş, rujunu tazelemiş süzülüşle dışarı çıktı. Topuklu ayakkabılarının sesi bir adım önündeydi. Ses kapımda durdu.
-Bay M, kafamdaki fırtınanın farkında mısınız?
-Bayan Ğ, lütfen endişe etmeyin. Bilgisayardan baktım. Varması gereken tüm paketler hedeflerine ulaştılar. Yolda olması gerekenler de, belirlediğimiz noktadalar. Dünden bugüne sıfır hatayla yaşamı devrettik. Gidin, rahat rahat, rahatlatıcı bir bitki çayı için.
-Çay zaten bir bitki Bay M.
-Sizin varlığınız bile yanlışları düzeltiveriyor Bayan Ğ.
-Çok lafazansınız Bay M.
İçimden siz de çok habezansınız demek geçti ama…yemedi.

26 Kasım 2013 Salı

ka n

ki Karga 
bulanmışken 
alacakaranlığa 
kılıcında bir damla kan 
kuşanmadan kalmış durup kalmış 
kınında donmuş zaman

22 Kasım 2013 Cuma

Tribün Deyimleri


Bir de şöyle baksak deyip futbola,
Marlon Cahit Uzungece
Karga İçin Yazdı        
İyi Oynadık, Ama

Kaybedenin afyonudur, efkârlı bir sigaradır, bir akşam rakısıdır: “iyi oynadık; ama kazanamadık.”                
Buna avunma mı deseydik?
Orhan Gencebay’dan maç sonu “Bir Teselli Ver”.
Adı ne olursa olsun hem takım hem taraftar bu sözle bir itidal bulur.
Deniz mutedil dalgalı olur, içimizdeki o tsunami durulur olur. İyi bir şeydir bu, takıma olan inancı devam ettirir.
Bir direnme duvarı oluşturur, geçici bir siper de sayılır.
Bizi bir sonraki haftaya taşır.
En elzem ilaçtır.
Hakikaten şifadır.
Bu sözün içeriği belli bir kalıptır.
  • Dünyanın her yerinde kullanılır, 
  • evrensel bir şeydir yani. 
  • Ana fikir de hazırdır böylece. 
  • Bu kıssadan herkes payına düşen mutluluğu alır.
  •  İyi oynuyorsak 
  • kazanmamız 
  • an meselesidir.
Bu söz sadece tribünlerin deyimi değildir yorumlanacağı üzere; teknik direktörler, yöneticiler, futbolcular da bunu sezon boyunca yedekler.
Sanki bir “açıl susam açıl”dır.
Umuda ve sürprizlere dairdir.
İyidir, hoştur,
güzeldir.
Evet, kazanamadık; ama çok iyi oynadık.
Üzme kendini bu kadar Baggio.

20 Kasım 2013 Çarşamba

Karakaş Kara Göz Elmas


Bülent Bingöl 
Karga İçin Yazdı
Aleyna bürosunda yönetim kurulu toplantısına hazırlanıyordu. Kara kaşlı, kara gözlü, güzel bir kızdı. Bürosu “Türkçe ad bulunamayan Tower’da gök kubbeye yakın, körfez manzaralı salon salomanje büyüklüğündeydi. Mobilyalar, votka adına benzeyen ünlü bir mağazadan alınmıştı. İçeri girmiş olsaydınız; kırmızı,siyah renklerin simetrik bakışmaları karşısında,Türkübarken uhrevi bir tarikatın zikir alanına dönüşmüş gibi duran bir mekan görürdünüz. Dostlar alış verişte görsün babından köşeye konmuş kitaplıkta dergiler pasparıldak duruyordu. Yalnızca bir rafında, yalnız başına Stendhal’ın Kırmızı ve Siyah romanı vardı.

Diz üstü bilgisayarı masa üstüne konulmuş, Aleyna’nın gözleri ekranda piyasalardaki son duruma göz atıyordu.İçeri bir adam girdi. Üzerinde mavi önlük, mavi pantolon yaklaştı. Karşısına oturdu:

“Sizinle bir şey konuşmak istiyorum.”
“Buyurun sizi dinliyorum.”
“Kara Şövalye filmini izlerken ekranın altında başka bir filmin reklâmı girdi. Harrison Ford’un endişeli gözleri yine birilerini kurtarmaya çalıştığını belirtiyordu. Tanıdık birine benziyordu. Buldum. Orhan Pamuk. İkisi de benim gibi bazlama suratlıydı. Bütün kitaplarını okuduğumu söylemeliyim. En beğendiğim Kar. Aslında erkek yazarları pek sevmem; Virginia Woolf, SylviaPlath, Aslı Erdoğan, Ayfer Tunç sevdiklerimdir. Neyse; film yeniden başladı.

Jokerlerin piri, yüzünde bıçakla oluşturulan gülümsemenin ilk hikayesini anlatıyordu. Heath Ledger’ın adını anmamak haksızlık olur. Hele Batman ile yaptığı ahlaki sohbet Batman’in kostümünde onulmaz yaralar açmıştı. Joker’in yüz boyası kimyasal gözükmüyordu. Oysa Batman’in muşamba yamanmış yüzü; bir antibiyotiğin yan etkisi kadar masumdu. Bu kadar beyaz adamdan sonra Morgan Freeman, Batman’e yeni alet edavat, takım taklavat gösterisi yaptı. Alet fetişizmi James Bond serisinde de görülür. Babacan, mahcup gülümseme ustası, bazen tanrı Morgan Freeman’ı bu filmde biraz ciddi bulduğumu itiraf etmeliyim. “Freeman” adı zencilerin çektiği acıların bedeli midir bilmem. Bizim millet “Özgüradam” soy ismini kullanmaz, “Bedavadanadam” diye çevireni duyduğumu sanmıyorum. Hollywood, “Freeman” adını oldum olası sevmiştir.

Son yıllarda klasik dini isimlerin yanında, kutsal kitaptan gelişi güzel bakılarak ad koyma adeti inkar edilemez. Bunu eleştiren bir hoca efendiden “Bekir’in” deve yavrusu demek olduğunu öğrendik. Açıkçası şaşırdım…”

“Bunları bana niye anlatıyorsunuz?”
“Beni etraflıca tanımanızı istedim. Çünkü size talibim.”
“Bir dakika sen şu getir götür işlerini yapan Hasan Efendi değil misin?
“Adım Hasan, soyadım Efendi, doğrudur. Hangimizin işinde bir “getir-götür” eylemi yok ki?”
“Nasıl böyle bir şeye cüret edersin?”
“Susan Miller’ı okudum, falımda siz çıktınız.”
“Bana bak…”
“ Lütfen, fazla zamanınızı almayacağım. Size umutsuzca aşığım. En azından yüzünüze karşı söyleyeyim dedim. Ne yapsaydım yani; Televizyondan, bir evlendirme programından mı seslenseydim size. Yoksa, bilgisayar marifetiyle dürtse miydim?”
“Güvenliği çağırdım!”
“Gerek yoktu. Benim öyle ne olağan üstü kostümlerim ne de silahlarım var. Tek kostümüm tenim.”

17 Kasım 2013 Pazar

ismim bana lazım değil

A. Reşat Hançerci
Yine Karga İçin Yazdı

Kargadım
Konuyu isimlerle açar Tanrı Munçigi. Onun için kimin veya neyin tanrısı olduğu önemli değildir. “Ve tanrı kadını yarattı” gibi tartışmalara girmez. Yok kaburga kemiği yok kaburga dolması mitlerine hiç bulaşmaz. Sadece konuşur. İsimli bir açış onun sisli bir günde damlacık yağmurundan etkilenmesindendir. Sisi ,uhrevi bir manada algılamaz. Sis sistir ve isim isimdir. İçi islenip, hisle dolduğunda duygularını kelime olarak kusar. Elçisi falan olmadığından mütevellit, zihninde oluşturduğu mütevelli heyetine de zerre kadar itibar etmez. Öyle; içkin, aşkın, mündemiç, kerpiç gibi muhabbetlere girmez.
“Neyi açtığını bilmemek denli heyecan verici bir şey yoktur.” Tanrı Muçigi.
  • İsimlerle açmasının nedeni son zamanlarda “babakritik-anakronik” isimlerin üçlenmesi. 
  • Çocuklara üç isim verilmesine tav olur. 
  • Baba, oğul, kutsal ruh üçlemesi dahil bütün üçlemelere karşıdır. 
  • Hele Sinema üçlemelerine ifrit olur. Ahmet Hamdi Tanpınar, Ahmet Tarık Tekçe, Orhan Veli Kanık hariçtir. 
  • Bu üç isme ve şahsa özel bir sevgi besler. İstisnalar kaideyi kaydırmaz.
  • İçinde “can” geçen üçleme isimler iyice yayılıp erozyona uğrayınca biraz mutlu olmuştur. 
  • Aşırı kullanılan isimlerin insanın yüzünü eskiteceğine inanmaktadır.
Aslında “üçleme” vakasının hırıstiyanik olduğunu. Adlara bulaşan bu alışkanlığın; İspanyolca konuşan milletler tarafından suyu çıkarılmıştır. “Gabriel Garcia Mendez Eldorado Verendez”, “Maria Soarez Mundis Ançuez Desperado Esperanto” gibi önü arkası bilinemez isimler,sanırım ikna edici olur. Allahtan adamlar çocuğu suya batırıp çıkarıyor, bir kulağa isim okunması adeti olsa yandı gülüm keten helva.
  • Jose Saramago yıllarını hırıstiyanik etkinliklere karşı yazmaya vermiştir. 
  • Kör olup görmezlikten gelmiş, 
  • fil olup yollarda unutmaya çalışmış, 
  • balona binip cehaletten kaçmış ermiş bir kişidir. 
  • Saramago’nun gizli bir üçüncü adı var mıdır bilinmez. 
  • Bilemeyiz. 
  • Tanrı Munçigi hiç bilmez çünkü bilmekten yorulmuş, bilme ağacını kökünden kesmiştir.
Efendim bir de iki ismin yanında her zaman söylenmeyen “göbek adı” denen bir isim vardır.
Bazı milletlerde görülür. Göbek dediysek, tabii ki göbeğe yazılmaz. Genelde şöyle yansır günlük hayata: doğan çocuğa dedesinin ya da nenesinin adı verilir. Bu adın modası geçmiştir. Çocuk da kendisini alaydan, kalaydan korumak için varlığını iddia ettiği göbek adını kullanır. Misal çocuğa Şaziment adı verilmiştir. Çocuk ise Nilsu adını kullanmaktadır çünkü bu ad onun göbek adıdır. Örneği incelersek: “Şaziment”, kimse kızmasın, laminant parke çeşidi yahut şanzımanla ilgili bir şey hevası vermektedir. Oysa “Nilsu” daha çok gideri olan bir isimdir. Gerçi arkadaşları Nilsu’ya , Şırılsu diye takılmadan edemezler. Ha!Ha!Ha!
  • Gelelim esnek isimlere. İlmi tabirle “flexible” da denen bu isimler, harf değişiklikleriyle sünerler. 
  • Sümerlerden beri vardır denir. 
  • Diyen diyor, torbası nerde bilinmiyor. 
  • Hemen örneklendirelim: 
  • Avatar esneyip Gavatar oluyor. 
  • Kavasa hatta Sivas’a kadar gidenleri duymadık değil.
Aile çekirdek aileye dönüşüp, anne babalar numunelik “bir adet” çocuk yaptıklarından, kızlı erkekli takılma anlarının kısalığından yapmaya vakit bulamadıklarından çocuk değerli mi değerli oluyor. Eee! Ona konulacak isim kutsallık kazanıyor. Piyasada isim kitapları türüyor. Bunlardan biri; konulacak ismin baş harfinden yola çıkarak çocukla ilgili çıkarımlar yapıyor. Şu harfle başlarsa lider olur ve iyi şiir okur.(R) Ötekiyle başlarsa ondan bir halt olmaz.(Ğ) Bunlar bizim katımızda safsata kabul edilir.
Peki senin adın ne cancağazım, dediğinizi duyuyorum.

“İsmim bana bile lazım değil, sen ne yapacaksın?” dedi.
(Orhan Veli/Hoşgör Köftecisi )

15 Kasım 2013 Cuma

boktanlık üzerine

                                                                         Harry G Frankfurt

M. Cahit Uzungece
Karga İçin Yazdı

“Boktanlık Üzerine”
Harry G Frankfurt’un 6.45’ten çıkan bir kitabının adı bu aslında, ben de hem adını ödünç aldım hem de yazımı bu kitap üzerinden kuracağım. Çünkü hakikaten çok analitik ve net özetlemiş ve hatta sanki bizim için kullanmış kelimeyi: Boktanlık.
Şöyle başlıyor kitap:
“Kültürümüzün en çok güze çarpan özelliklerinden biri de, bünyesinde fazlasıyla boktan barındırmasıdır.”
  • Buyurun bakalım. 
  • Üzerine ne diyeceğiz ki daha bunun? 
  • Tabi kültürün yarattığı bireyleri de muhatap alır Harry’nin saptaması. 
  • Öyle bir boktanlık ki bulaşmadığı işgal etmediği yer, şahıs, olay bilmem ne yok. 
  • Zaten Harry de şöyle devam ediyor: 
  • “Herkes bunun farkında. Herkes payına düşeni yapmakta… Durumu kabullenmiş gibi görüyoruz.”
Kızılderililerinki gibi mecazlı konuşmaları severim, bazen. Adamlar o yalın bilgelikle Kargaların gakladıkları yönden, boz çayır kuşunun konduğu daldan bahsederken aslında beyaz adamın ve hayat anlayışının, iktidar hırsının, mal düşkünlüğünün, mülk pişkinliğinin muhteris boktanlığına sokmuyor mu lafı… Eğlenceli oluyor. Zannederim ki bunu muhataplarını kırmamak için yapıyorlar. Yoksa birine, yahu sen ne fikr-i fukara bir adamsın, sen tenezzülcüsün, bre sen nasıl bir muhterissin ki kifayetten hepten yoksunsun. Ya da siz ne boktan adamlarsınız ki öyle teslim etmişsiniz iradenizi bir karanlık siyasi idareye… Evet, ağır olur böyle konuşmalar ve muhataplarını incitebilir. Onun yerine, Karga gündönümünde kabilenin ortasına sıçarsa, o bok kuruyana kadar boktan bir hayatınız olacak, diye analoji yaparlar.
“Neticede boktan’ın ne olduğuna, kendisinden neden bu kadar fazla mevcut olduğuna, ya da ne işe yaradığına dair çok net bir fikrimiz yok. Ayrıca bize ifade ettiği bunca şeyden ötürü kendisini vicdanen takdir ettiğimiz de yok.” diye geçilir bir diğer paragrafa.
  • Tabi ben bu satırları okurken bizim Harry’nin takma bir isim olduğunu, aslında memleketten biri olduğunu düşünürüm. 
  • Ya da derim ki, Harry G. Frankfurt bir Kızılderili ve böyle metafor konuşmaları seviyor. Ama canım zaten Kızılderililer de Türk değil mi diye hatırlayıp ben Harry’i tamamen bizden sayıyorum, ona içimden Hayri, diyorum. 
  • Sahi bizim mahallede bir Hayri vardı. 
  • Bir kahvehane bilgesiydi, seçim zamanı kahve toplantıları yapan siyasetçileri ilk cümlelerinden analiz ederdi. 
  • Münazara taktiğiyle hazırlamış samimiyetten yoksun cümleleri, sahte hitapları, sonra biz en iyisini bilir ve yaparız edalarını yutmazdı. 
  • Bunlar bize martaval okuyor derdi. 
  • Bakın, bu Hayri’ler hep böyle oluyor demek. 
  • Çünkü Harry martaval’a da şöylecene değiniyor kitabında:
MARTAVAL: Kişinin kendisine ait düşünceleri, hisleri ya da tutumları, yalandan farklı olarak, özellikle gösterişçi kelimeler ya da hareketlerle karşıdakini aldatacak tarzda gerçekte olduğundan farklı sunması.
Harry, bu martavallığın sadece sözlerle değil hareketlerle de icra edilebileceğini not düşüyor.
Hani âşık haliyle diyor ya şair nereye baksam kimi görsem sensin, diye. Öyle bir tabakhane kokusu var ki ortada, ne yana baksan boktanlık, kimi görsen martavallık, ne dinlesen zırvalık.
  • Peki, boktanlığı boktanlık yapan bir başka şey de ne olabilir? 
  • El cevap: 
  • Boktanlığı sahneleme sebebi.
  • Zannederim ki derdimi anlatabildim, Kızılderili tekniğiyle de olsa. 
  • Ama yazıyı şu alıntıla bitirmelisin dedi Çiko, kitabı burnuma uzatıp. 
  • Lan, sen uyandın mı? 
  • Kahvaltıda ciğer var, buyur… 
  • Bir günüm sensiz geçsin, bir yazı da sensiz bitsin, hay bin kunduz Çiko.
Ama dediğini yapacağım Çiko’nun. Buyurun, Harry G. Frankfurt’tan:
Dört Temmuz’da nutuk veren konuşmacıyı düşünün.
Gayet abartılı sözlerle şunları söyleyecektir:
‘Ataları ilahi işaretin ışığında insanlık için yeni bir başlangıç yaratan, büyük ve kutsanmış ülkemiz.’ 

Bu tabi ki martavaldır…
Ülkemiz gerçekten büyük mü, kutsanmış mı?
Atalar ilahi işareti gördüler mi?
Ya da yaptıkları şey insanlık için yeni bir başlangıç mı
?"

14 Kasım 2013 Perşembe

karga sözü


Bir Karga kavmine yapılacak
En kıymetli iyilik
Onlara cesaret vermektir,
dedi Karga.

melih cevdet'e dair

Halil Çetin 
Karga İçin yazdı
ANDAY
Muğla’nın Milas ilçesine bağlı Ören,  edebiyatçılar için önemli bir beldedir. Her yıl, temmuzda, ülkemizin ünlü şairleri toplanır bu beldede. Geçen yıl 7.si düzenlenen Melih Cevdet Anday Şiir Ödülleri’ni ben de izledim. Türk şiirinin iki büyük emekçisi Şair  İsmail Uyaroğlu ve Hüseyin Yuttaş’a verildi bu yıl ödüller. Coşkulu konuşmalarla Anday anıldı Ören’de.
Bir mühendis arkadaşımın davetlisi olarak iki gün Köyceğiz’de kaldım. Okumayı seven eski tiyatroculardan şair ruhlu arkadaşım Gökova’da  Halil’in Yeri’nde ağırladı ilk akşam bizi.  Sohbette Melih Cevdet de  Köyceğiz’de yaşıyor, dedi. Yarın briç lokaline gelir, sizi tanıştırırım, diye de ekledi muştusunu.
Ağustos ayı. Bir gün sonra lokalde arkadaşım briç oynuyor, ben de izliyorum. Lokalde bir hareketlenme oldu, herkes büyük sanatçıya saygıyla iyi akşamlar diliyor. Cesaret edemiyorum yanına yanaşmaya ama gözümü de ayıramıyorum ondan. İstanbul’da yaşayan halam geldi aklıma, arkadaşıydı onun. Bunu kullanacaktım. Karşısına dikildim, halamın adını duyunca yanında yer gösterdi. Bana halamın çiğköftesinden, içli köftesinden ve iyi bir okur oluşundan söz etti. Bir bilge gibi sözlerini seçerek konuşuyor ve gereksiz cümleler sarf etmiyordu. En son “Aylaklar “ romanını okuduğumu söyledim ve romanın içeriğiyle ilgili yorumlarda bulundum. Ben konuşurken araya girmedi, sonra da , “Bir çöküşün romanıdır o roman, tanık olduğum bir dönemi anlattım. Osmanlıdan kalma bir konak… Bu konakta gittikçe ufalan  bir aile vardır ve onların yanında asalak, tembel, aylak, işsiz güçsüz  yakınları yaşar. Bu aile zamanla  her açıdan çöker  ve sonunda dağılır. Amcamın ailesiydi bu.”dedi. Gözlemlerinin  gerçek olduğunu  ekledi. Saraylı bir aileden geliyordu demek.
Büyük Çınar yaşlanmış,  dili  biraz pelteliyordu.  İki yıl önce Mikado’nu Çöpleri’ni izlediğimi ve çok beğendiğimi söyleyince “Sahnelemek zordur o iki kişilik oyunu. “dedi kısaca. Türk sahnelerinin en çok sahnelenen bu oyunu için fazla bir şey söylemesini bekledim.  Oyun, zor bir çocukluktan sonra yaşama tutunmaya çalışan bir erkekle  zor bir yaşamdan sonra sokakta kalmış bir kadın arasında geçiyordu.
Orhan Veli’yi soracaktım, sıkıldığını hissettim.
Tiyatro konuşmak onu suskunlaştırmıştı. Ezberimde olan bir şiirini okudum kısık sesle. Dinledikten sonra izin istedi, tedavi görüyormuş solunumdan. Gözlerinin içi hala ışıl ışıl,  “hoşça kal” dedi.
Yürümekte zorlanan Çınarı gözden yitirinceye dek izledim. Arkadaşımın oyunu bitmişti. ”Ne konuşuyordunuz ?” dedi.  “Bir şeyler.” dedim.
Bu anı taçlandırıcı bir itirafta bulundum ona.  Bir torunum olursa ileride  adı  “Anday” olacak.
Bir yaşında  bir erkek  torunum var. Herkes soruyor adını neden Anday koydunuz, diye. Anlamı güzel diye yanıt veriyorum. Sadece edebiyatçı dostlarım, okuyan arkadaşlarım  sormuyor adın anlamını.
Bazen bir rüzgâr, yağmur ve belki de kar… Neler sürükler önünüze neler.
Köyceğiz’de Melih Cevdet’le oturuyoruz… Bana Anday’ı anı bıraktı.

Büyükada’yı çok severmiş. Oraya gömülmeyi istemiş midir?
Melih Cevdet Anday, 28 Kasım 2002'de solunum ve böbrek yetmezliğinden 87 yaşındayken vefat etti. Büyükada mezarlığında toprağa verdik. Çok sevdiği adasında yatıyor  şimdi.
Ören’de gelecek yıl, Temmuzda,  dokuzuncusu düzenlenecek  Melih Cevdet Anday Şiir Ödülleri’nin.
Yani yolunuz düşerse diyorum, Ören güzel bir belde; görün.
Melih Cevdet’i de unutmayın, en azından heykelini ziyaret edin.

13 Kasım 2013 Çarşamba

Kentsel Dönüş(tür)me



Hüseyin Adıbelli
Karga İçin Yazdı

Neredeyse her gün birilerine ait yaşam alanlarının değiştirilip dönüştürüldüğünü görüyoruz. Ağlaya sızlaya ya da güle oynaya yerinden yurdundan koparılan insanlar artık her yerde karşımıza çıkar oldu. Adı dönüşüme karışmamış yerleşim yeri neredeyse yok gibi…
  • Endüstriyalist kapitalizm, 
  • güçsüzleri, kuralsızları, 
  • düzensizleri
  • ya da kısaca norm dışı ilan ettiği her şeyi kontrol altına alabileceği yapay alanlara naklediyor. 
  • Öte yandan çevresinde olumlu hava estiren bu kavramın peşinden koşarak gidenlerin bile çok geçmeden sudan çıkmış balığa dönmesi bize bir şeylerin yanlış gittiğini gösteriyor.
  • O insanlar önlerine konan sosyal,
  • kültürel ve ekonomik bariyerleri görünce dönüşmenin ne menem bir şey olduğunu anlıyorlar anlamasına da seslerini yükseltmeye başladıklarında çoktan ok yaydan çıkmış oluyor. 
  • Kentsel birlik formatına rağmen bir kopuş sürecine dönüşen bu hoyrat serüven aslında kadim kent tanımına aykırı düştüğü gibi bir yerde de insanlık tarihine ihanet ediyor(!)
Zira kentler yaşayan birer organizma olarak görülmektedir. Uzun yıllara dayalı yaşam biçimini teknoloji, sosyal veya kültürel alanındaki gelişmelerle kademeli olarak yenileyebilme yeteneğine sahiptir. Bu yüzden sosyal ve kültürel doku değişmeden, entegrasyon ya da etkileşim dikkate alınmadan yapılan günümüzdeki planlamalar kısa sürede iflas ediyor.
Oysa Antik Çağ’da kent deneyimler, ortak akıl ve işbölümü ile dinamik hale getirilmiş bir ortamdır. Böylelikle yöneticisinden kölesine kadar işbölümü ile uzlaşma, bir arada yaşam kültürü oluşturulmaktadır. Onu parçaladığınız takdirde kent olabilmenin yapı taşları dört bir yana dağılmaktadır. Gerçi mülkiyet hakkı kentlerde çok erken dönemlerde maddileşse de baştan beri rekabet ortamının kurulması yenilenmeyi sağlamaktadır. Tüm bunlara bakarak günümüzde de kenti kent yapan insan öğesinin ruh ve bilinç oluşumundaki varlığını işin işine katmak gerektiği açıkça ortaya çıkmaktadır. Katılmadığı sürece de yeni terk edilmiş sitelerin ortaya çıkması kaçınılmaz gözüküyor. Kaldı ki bugün hedef tahtasına konan kent ve binalar değil, temelde insan, hayat ve zihniyet olmaktadır.
  • Öte yandan kentler kır yapısından ne kadar uzaklaşmışsa üretim dinamikleri ile zaten kendi yapılarını sürekli değiştirebilmekteler.
  • Onların böyle olmaya zorlayan biyolojik bir yapıları mevcut. Kent tarihçileri şehirlerin dönüşümlere sadece şahit olan değil aksine onları etkileyen ve yön veren birer güç olduğu konusunda hemfikirler. 
  • Tarihte devingenliklerini kaybeden kentler kısa sürede toprak altına gömülüp giderken, ayakta kalanlar sağlıklı mekanizmalarının sağladığı enerji ile yoluna devam ediyor.
  • Tabi bugünkü dönüşüm anlayışının özünde büyük sermayenin olması da ayrı bir konudur. 
  • Sermaye mantığı proje yapmaya hevesli olduğundan da yaptıklarının merkezinde insan hep geri plandadır. 
  • Doğası gereği bilime inanmayanların plânlamalar yapması mantığına aykırı olduğundan proje adı altında yapılanlar mekan üzerinedir. 
  • Bu yolla tarih boyunca hep dönüşmüş olan kentler artık Fordist düşünceyle dönüştürülmekte, hatta bazı yerlerde bazı eller tarafından bölüştürülmektedir.
Kim ne derse desin, rant mutlaka taraflardan birinin kasasına giriyor. Bu noktada da yerinden yurdundan edilenlerin cebine girmediği muhakkak.
Neoliberal politikalarda zaten bu yeni kentleşme modeli gelir dağılımındaki bozukluk üzerinden yürütülüyor. Sağlıksız, kaçak yapılaşma ya da sit kararları bahanesiyle hizmet götürülmeyerek fonksiyonları bozulan çöküntü alanları tepeden inme politikalarla kolayca ranta dönüştürülebiliyor.
Liberal yaklaşımlar kırık döküklüğü tamir etmek yahut çöküntüleri kurtarmak yerine dibine kibrit suyu ekme eksersizini her zaman olduğu gibi layıkıyla yerine getiriyor.
Toplu konut adacıklarına taşınmaları halindeyse insanı kapitalizmin istediği kıvama getirme projesi gerçekleşmiş oluyor.

12 Kasım 2013 Salı

kargacıl

Artin Reşat Hançerci
Karga İçin Yazdı

Ulan dedim kendi kendime niçin yazıyorsun?
Cevabım; akıllara zarar, delilere karar:
Karga için yazıyorum dedim kendime.
Bir oturdum klavyenin başına pir oturdum.
Maziyi humayun, geçen yaz, oku dedi.
Okuduklarımdan aşırdıklarım aşağıda beğeninize amade olsun ama kalmasın gözünüzde:

I

Boris Vian bir kızla tanıştırdı beni.
Sunday Love.
Sayın ağbilerim, ablalarım; kızlı erkekli duyduğunuz bu “ismi güzellik” insanı aşklara gark etmez mi?
Kolay kolay aklımda kalmaz dedim ya serde vurdum duymazlık var.
Bu Sunday Love kafama kazındı.
Onun için bir roman yazılmaz ise gözü açık gider bütün umumi zamparalar.
Colette abla orda dur dedi “Cicim”!
Çapkın bir edayla; ‘Piccola Principessa’ deyiverince.
İşin pirinci ortaya çıktı.
Sayfa 64: “Manastırda bir erkek! Bir yaşıma daha girdim, ne kadar tahrik edici.”  
Sayfa  122: “Aynı terliği parçalamaya alışmış iki köpek gibi buluştuk.”  
Aşk! Minel Aşk! Evet bahsi geçen bir aşk idi ama anlatımını bir kadın damıtmıştı.
Kadın erkekten büyüktü zahir ve cevahiri kurtarmak adına; “…yaşını başını almış kadınları, önce korse giymeye, arkasından saçlarını boyamaya, en sonunda da şık iç çamaşırlarını ihmal etmeye kadar götüren tedrici rehavetten kendini korumuştu.”
Şimdilerde, insanlar kızlı erkekli nezaketten taharetle, duş takımlarından çok tuş takımlarıyla ilgilenmekteler. Telefonlara abanmaktan vakit kalmayınca çamaşırlar kahve falına meyletmekte.
Umarım tarota kadar vardırmazlar içlerindeki madrabaz eğilimleri.

II
Biraz ciddi meselelere girersek Bernard Malamud’un “Tamirci” sinden başlayabiliriz.
İftiraya uğramış bir Yahudinin yaşadıkları.
Dünya nasıl kötü olabiliyor, insanlar nasıl kötü olabiliyor, kime karşı?
Yine insana karşı.
Hal böyle olunca sığınılacak yerler az.
Kişiler az.
Tanrı var, belki.
Sayfa 66: “ Tarih okumaktan yorgun düşerek Spinoza’ya geri döndü. 
Din kitaplarını, batıl inançları ve mucizeleri eleştiren, neredeyse ezbere bildiği bölümleri yeniden okudu. 
Bir Tanrı vardıysa bile, Spinoza’yı okuduktan sonra dükkanı kapatıp, gitmiş, sadece bir fikir olarak kalmıştı.”

III
Chaucer’ı üniversite yıllarımdan tanırım.
Ders olarak okumuştuk.
Öğrenci fakirliğinden o meşhur ve muhteşem eserini alamamıştım.
Fotokopi sihirbazı sayesinde parçalarına bulaşmış, haz almıştık okumaktan.
El altında her daim bulunması gereken
Canterbury Hikayeleri günümüzde daha bir ehemmiyet kazanmıştır.
Ehemmiyet derken emniyetin önemine binaen mevzuuyu dillendirmiyorum.
Kitabın polis devletiyle alakası yok.
Daha çok din adamları ve dini ciddiye alan insanlarla ilgili.
Önemi de buradan baş gösteriyor.
Dünya dine meylederken Chaucer okumamak, Mamakta cezaevi yoktur demekle koşut.
Sayfa 46: “Altın paslanırsa demir ne yapsın? Güvendiğimiz papazlar şaşırırsa yolu, sıradan dindarların pasına hiç şaşmamalı.”
Sayfa 68: “Oysa hayvanlar bile daha fazla zevk alıyorlar dünyadan çünkü ölümden sonra ıstırap ve göz yaşı yok onlara.”
Sayfa 94: “Cennette Luna/ Dünyada Diana/ Cehennemde Proserpina
Sayfa 108: “Ölümdür bütün dünyevi acılara merhem.”
Sayfa 312: “Radix malorum est Cupiditas. (1.Timoteos’a   vi.,10)
            Bütün günahların bir kökü para sevgisidir.
Sayfa 332: “Tanrı’ya şükürler olsun ki ben çıktım beşe
           Başım üstünde yeri var,  yine de itirazım yok altıncı eşe.”                    
Sayfa 363: Notlar (Bath’lı Kadın’ın Hikayesinden):
“Ve her birinin en güzel yanlarını tattım,
Hem para keselerini, hem  alttaki keselerini boşalttım...
Beş değişik kocanın mektebinde yetiştim ben de.”


Kitaplardan bahsetmek güzel ama herkes bu tadımlık demlerden hoşlanmayabilir.
Bir hamiş yapmak gerekirse, gereksin, biz de yapalım.
Bazen bir bütünden ziyade, bölük pörçük şeyler okumak insanda mozaik pasta etkisi yapar.
Kimi pastayı sever kimi sevmez.
Sevenlere selam, sevmeyenlere selam; gökten üç silahşor düşmüş!
Athos, Porthos, Aramis!

10 Kasım 2013 Pazar

Şükrü Erbaş'ın Çığlığı


A. Reşat Hançerci
Karga İçin Yazdı

Şükrü Erbaş ile 25 Nisan 2009’da İzmir Kitap fuarında tanıştım. Söyleşilerden birine amaçsızca katıldım. Karşımda hiç tanımadığım bir adam, Şükrü Erbaş vardı. Dinledim ve sevdim.
Toplu Şiirler-1 kitabını aldım.
Şiirlerini de sevdim. Örneğin:

ÇIĞLIK

Yankısı boşlukta kalmış bir içli çığlık
Elektrik direğine tebeşirle yazılmışlar:
Seni seviyorum

Direnip durdu günlerce
Zamanların bulutundan süzülen
Hüzün yağmurlarına
Tuhaftır silinmedi.

Kimdir, hangi çalkantıda
Salmıştır çığlığını yolların ucuna?
Almış mıdır bir yazıda donup kalmış titreşimi
Yüreğinin ocağına o gönül üzüncü?

Sevmek derinimizde gülü solmuş bir zaman
Geçtik her seferinde aynı soruyla
Düğümlenmiş bir duyguyu çözüp bağlayarak:
“Sevdiğine yanıt vermedikten sonra
Başka kime yanıt verir yeryüzünde insan?” *
                                        *Albert Camus

Şükrü Erbaş’ın Çığlığını okuyunca Munch ve Çığlık'ı aklıma geldi.
Bir şiirdeki gizemli imgeyi bulmuş gibi sevindim.
Artık tebeşir kalmadı ki ahşap üstüne “seni seviyorum” yazmanın tadına varalım.
Cep telefonu tuşlarında dans eden baş parmaklar başka düşlerin nasırını tutuyor. Sanal alemde kimse kimsenin yüzüyle karşılaşmadan, geçtim “seni seviyorum” demeyi neredeyse halvet oluyorlar.
Albert’in dediği üzerine düşündüğümde şunu diyorum:
  • Günümüzde insanoğlu ve kızı 
  • sevdiğinin dışında herkese yanıt veriyor. 
  • Sanal olarak her şeye ulaşıyor.
  • Her şeyi satın alıyor, 
  • her şeyi satıyor.
Umudumu yitirmiş değilim çünkü tebeşiri olmadan da direklere yazı yazacak insanlar var, hep de var olacaklar.
Gelelim direkler mevzuuna;
elektrik direğinden geçelim Metin Altıok’un Telgraf Direklerine:
“…
Kuşlar konar omuzlarına
Süslemek için gömleğini,
Kuşlar ki bozkırın apoletleri
…”
Teknoloji ilerlerken ardında bıraktı o ağaç gövdelerinden yapılma telefon direklerini.
Her yol hikayesinin jönü olmasalar da önemli karakterlerindendi direkler.
Otobüs yolculuklarının gizemli, yalnız koruyucularıydı onlar.